Zamek Rabsztyn na Skale - Orle Gniazda w Małopolsce


Zamek Rabsztyn zwiedziliśmy na samym początku naszej wędrówki Szlakiem Orlich Gniazd w Małopolsce. Nazwa Orle Gniazda przypisana jest zamkom wzniesionym na skałach wapiennych. Pochodzi od skojarzenia z gniazdami orłów, które budują swoje “domy” na wysokich i niedostępnych skałach. 

Zamek Rabsztyn - Jura Krakowsko-Częstochowska

Zamki Jurajskie w przeszłości strzegły granicy Królestwa Polskiego. Naszą uwagę przykuła kolorystyka murów, położenie na Wzgórzu Rabsztyńskim 427,5 m n.p.m. oraz drewniany mostek. Ruiny zamku wybudowanego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, we wsi Rabsztyn w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, wchodzą w skład Szlaku Orlich Gniazd.

Biały Zamek na Skale Wapiennej

Z drogi dostrzegliśmy białe mury Zamku w Rabsztynie na tle bujnej zieleni. Postanowiliśmy zwiedzić ruiny warowni. Okazało się, że zamek leży na Szlaku Orlich Gniazd i został wybudowany na skale wapiennej, która powstała w wyniku nagromadzenia się szczątków zwierzęcych. Luźny osad wapienny uległ scementowaniu na przestrzeni tysięcy lat. Białe skały zostały wkomponowane w konstrukcję zamku, który dzięki temu zyskał swoją nietypową barwę.

Geneza Nazwy Zamku w Rabsztynie

Nazwa zamku pochodzi najprawdopodobniej od niemieckiego słowa “Rabenstein”, co w języku polskim oznacza kruczą skałę. Jedna z hipotez zakłada, że nazwa utożsamiana jest z nazwiskiem założyciela warowni. Druga teza wskazuje, że zamek powstał w miejscu, które polubiła znaczna grupa kruków. Brakuje wzmianek o początku Zamku w Rabsztynie, dlatego niektórzy uważają, że strażnicę założył krakowski biskup: Jan Muskata. Inni, że był to król czeski i polski Wacław II a jeszcze inni wspominają o rodzie Toporczyków z Morawicy.

Zapisane Dzieje przez Długosza

Przypuszcza się, że zamek pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku. Informacja o nim została spisana przez Długosza, który wspomniał, że Rabsztyn to “góra kamienna, słynna zamkiem pobliskim miastu Olkusz, otoczonym bogatymi złożami ołowiu”. Zamek na przestrzeni wieków przechodził z rąk do rąk. Istnieje wiele zapisów. Z jednego wynika, że w 1412 roku za 52.5 grzywny przebudowano wieżę i wybudowano studnię na prośbę wojewody krakowskiego.

Rozbudowa Zamku w Rabsztynie

W roku 1443 przeprowadzono naprawę murów zamkowych. To na ten okres datuje się powstanie ceglanej nadbudowy wieży. Na początku XVII wieku rozpoczęła się przebudowa starego zamku z wielkim rozmachem. Od strony wschodniej został wzniesiony pałac - reprezentacyjna siedziba magnacka. Zamek w Rabsztynie częściowo utracił charakter obronnej warowni. W 1502 roku sprzedano należącą do Zamku w Rabsztynie hutę ołowiu za 90 grzywien.

Zamek Dolny - Trójskrzydłowy Pałac

Trójskrzydłowy Pałac w stylu późnego renesansu wszedł w skład zabudowy dolnego zamku wraz z podpiwniczonym budynkiem bramnym. Wjazd znajdował się po stronie północnej i biegł przez drewniany most zwodzony. Nowy dziedziniec był większy, otwarty od strony zachodniej. Przylegał do starszego dziedzińca zamku górnego położonego po południowej stronie “kruczej skały”. Pałac miał trzy skrzydła mieszkalne. Mieścił około 40 bogato wyposażonych komnat.

Opis Ruin Zamku po najeździe szwedzkim

Zamek Rabsztyński został spalony przez Szwedów w 1657 roku. Z ilustracji królewszczyzny rabsztyńskiej wynika, że zniszczeniu uległy izby mieszkalne w budynku bramnym. Jedna izba zamieszkała przez podstarostę “nie zgorzała”. Obawiano się o przepalone mury. Kolejne zapisy mówią, że “W dziedzińcu po prawej stronie wieża na skale bez przykrycia, w niej pokojów spustoszałych 4… Same mury tylko stoją, częściowo poobalane… Studnia w skale wykuta, murami obalonemi zawalona”.

Dewastacja przez Dzikich Poszukiwaczy Skarbów

Zamek został całkowicie opuszczony na początku XIX wieku. Uległ dalszej dewastacji przez “dzikich poszukiwaczy skarbów”, którzy wysadzili w powietrze pomieszczenia zamku dolnego i średniowieczną wieżę na zamku górnym. 


Z warowni rabsztyńskiej przetrwały: relikty ścian działowych, mury magistralne, fragmenty murów gotyckich zamku górnego.

Zamek w Rabsztynie Współcześnie

Obecnie trwają prace adaptacyjne części zamkowych pomieszczeń. Na wieży powstał punkt widokowy z niesamowitą panoramą na Jurę Krakowsko-Częstochowską. Można wynająć przestrzeń wokół Zamku np. na cele spotkań firmowych. W środku znajduje się kawiarnia. W tym historycznym miejscu organizowane są turnieje rycerskie i Juromania. Ruiny zamku rabsztyńskiego pojawiły się w filmie “Karol. Człowiek, który został papieżem”.

czas na przygodę, ruszaj w trasę

dla waszej wygody, wystarczy kliknąć w mapkę, wpisać miejsce aktualnej lokalizacji, wyznaczyć trasę i cieszyć się podróżą 

Atrakcje w pobliżu

Zamek Pieskowa Skała
Zamek w Ojcowie
Zamek Bobolice
Zamek w Mirowie

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione"